WIBOR – co to jest?
O wskaźniku WIBOR słyszał prawdopodobnie każdy kredytobiorca w Polsce. Ma on bowiem bardzo duży wpływ na wysokość rat kredytowych. Dlaczego tak się dzieje i kto lub co wpływa na jego wysokość? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań dotyczących WIBOR znajdziesz w tym tekście!
Czym jest WIBOR?
WIBOR, czyli Warsaw Interbank Offered Rate, to wskaźnik odzwierciedlający średnią stopę procentową, po jakiej banki komercyjne działające na polskim rynku są skłonne udzielać pożyczek innym bankom w PLN na określonych warunkach. WIBOR jest wskaźnikiem referencyjnym, którego wartość jest ustalana codziennie na podstawie notowań kilku głównych banków działających w Polsce.
Po raz pierwszy WIBOR pojawił się na polskim rynku finansowym na początku lat 90., czyli w okresie transformacji gospodarczej, gdy sektor bankowy bardzo dynamicznie się rozwijał. Od tamtej pory wskaźnik ten stał się nieodłącznym elementem polskiego krajobrazu finansowego, pełniąc kluczową funkcję w ustalaniu stawek procentowych dla wielu produktów bankowych, takich jak kredyty czy lokaty terminowe. Jego wprowadzenie miało na celu uczynienie rynku finansowego bardziej przejrzystym i przewidywalnym, umożliwiając bankom lepsze zarządzanie ryzykiem kredytowym. Na przestrzeni lat WIBOR stał się podstawowym narzędziem referencyjnym, które odzwierciedla kondycję polskiego rynku międzybankowego i jest wykorzystywany przez instytucje finansowe do ustalania oprocentowania kredytów, w tym przede wszystkim kredytów hipotecznych.
WIBOR – jak jest ustalany?
Proces ustalania stawki WIBOR jest koordynowany przez Polską Izbę Rozliczeniową (PIR). W ustalaniu stawki bierze udział kilka głównych banków działających na polskim rynku, które codziennie przedstawiają stawki, po jakich są skłonne pożyczać pieniądze innym bankom na określonych warunkach. WIBOR jest ustalany dla różnych okresów:
- WIBOR O/N (overnight): dla pożyczek jednodniowych.
- WIBOR TN (tomorrow next): dla pożyczek dwudniowych.
- WIBOR 1W: dla pożyczek jednotygodniowych.
- WIBOR 1M: dla pożyczek jednomiesięcznych.
- WIBOR 3M: dla pożyczek trzymiesięcznych.
- WIBOR 6M: dla pożyczek sześciomiesięcznych.
- WIBOR 12M: dla pożyczek rocznych.
- WIBOR SW (start week): dla pożyczek od poniedziałku do piątku następnego tygodnia.
Na podstawie notowań, po odrzuceniu skrajnych wartości (najwyższych i najniższych), obliczana jest średnia, która staje się oficjalnym wskaźnikiem WIBOR na dany dzień. WIBOR jest aktualizowany codziennie, co odzwierciedla dynamikę rynku międzybankowego oraz pozwala na bieżące reagowanie na zmieniające się warunki finansowe. Stałe monitorowanie i aktualizacja tego wskaźnika zapewniają jego wiarygodność i przejrzystość, co jest kluczowe dla funkcjonowania rynku finansowego w Polsce.
Zastosowanie WIBOR w praktyce bankowej i finansowej
Jak już wspomnieliśmy, WIBOR odgrywa kluczową rolę w wielu produktach finansowych dostępnych na polskim rynku. Jego wartość jest wykorzystywana przede wszystkim w kredytach zmiennej stopy oprocentowania, w tym w kredytach hipotecznych. W przypadku tych ostatnich WIBOR jest używany jako jeden z komponentów przy ustalaniu całkowitego oprocentowania kredytu. Oprocentowanie takiego kredytu składa się z marży banku oraz aktualnej wartości WIBOR. W praktyce oznacza to, że gdy wskaźnik WIBOR rośnie, wzrasta także całkowita stopa procentowa kredytu, co skutkuje wyższymi ratami dla kredytobiorców. W ten sposób koszty kredytu dla kredytobiorców są bezpośrednio związane z poziomem WIBOR, co czyni go kluczowym wskaźnikiem dla osób zaciągających zobowiązania finansowe. Co ważne, sytuacja ta dotyczy kredytów z oprocentowaniem zmiennym – w przypadku hipotek z oprocentowaniem stałym bank przyjmuje jednolitą stawkę oprocentowania dla części lub całego okresu kredytowania, która jest niezależna od WIBOR. Nie można też zapominać, że WIBOR jest także wykorzystywany w innych produktach bankowych, takich jak lokaty terminowe czy instrumenty pochodne, gdzie służy jako wskaźnik referencyjny do ustalania stawek procentowych.
Wpływ polityki monetarnej na WIBOR
Wysokość WIBOR jest ściśle związana z polityką monetarną prowadzoną przez Narodowy Bank Polski (NBP). Głównym narzędziem tej polityki są stopy procentowe ustalane przez NBP. Decyzje dotyczące podwyższenia lub obniżenia tych stóp mają bezpośredni wpływ na poziom WIBOR. W praktyce, jeśli NBP podnosi stopy procentowe, banki komercyjne podnoszą stawki pożyczek międzybankowych, co skutkuje wzrostem WIBOR. Analogicznie, obniżenie stóp procentowych przez NBP prowadzi do spadku wartości WIBOR. Nie można jednak uosabiać WIBOR ze stopami procentowymi. Wskaźnik bankowy z reguły jest bowiem nieco wyższy lub niższy od stóp. Wynika to z faktu, że oprócz decyzji NBP, na WIBOR wpływają także inne czynniki makroekonomiczne, takie jak inflacja, tempo wzrostu gospodarczego czy sytuacja na rynkach finansowych za granicą. Na przykład, jeśli inflacja w Polsce rośnie szybciej niż oczekiwano, może to spowodować wzrost WIBOR, ponieważ banki będą chciały zrekompensować sobie wyższe koszty finansowania. Podobnie, niepewność na światowych rynkach finansowych może prowadzić do wzrostu WIBOR, ponieważ banki będą bardziej ostrożne w udzielaniu pożyczek międzybankowych. Przykładowo 30.10.2023 stawki WIBOR kształtowały się na poziomie od 5,5 do 5,82%, z kolei stopy procentowe NBP ustalone były na poziomie 5,75%.
Przyszłość WIBOR w kontekście zmieniającego się rynku finansowego
Przyszłość WIBOR, podobnie jak innych wskaźników referencyjnych na świecie, jest przedmiotem spekulacji i dyskusji wśród ekspertów rynku finansowego. Istnieje kilka czynników, które mogą wpłynąć na ewolucję tego wskaźnika. Po pierwsze, globalne zmiany w regulacjach i nacisk na większą przejrzystość mogą prowadzić do dostosowań w sposobie ustalania WIBOR. Zmieniające się regulacje, w tym te dotyczące kredytów hipotecznych, mogą również wpłynąć na to, jak WIBOR jest wykorzystywany w praktyce bankowej.
Kolejnym aspektem jest pojawienie się alternatyw dla WIBOR. Na świecie obserwujemy już tendencje do poszukiwania nowych wskaźników, które mogłyby zastąpić tradycyjne wskaźniki referencyjne, takie jak LIBOR w Wielkiej Brytanii. Podobne ruchy mogą mieć miejsce również w Polsce, zwłaszcza jeśli rynek uzna, że nowe wskaźniki są bardziej stabilne lub wiarygodne.
Wreszcie, przyszłość WIBOR będzie z pewnością związana z ogólną sytuacją na rynku finansowym w Polsce i na świecie. Czynniki takie jak tempo wzrostu gospodarczego, inflacja czy globalne napięcia geopolityczne mogą wpłynąć na poziom i rozwój WIBOR w nadchodzących latach.
Podsumowując, WIBOR to wskaźnik określający średni poziom oprocentowania dla pożyczek miedzybankowych w Polsce. Jest on ściśle powiązany ze stopami procentowymi NBP, jednak nie jest tożsamy – tzn. jego wysokość z reguły się różni o kilka dziesiątych procent. Wskaźnik ten obecnie wykorzystywany jest powszechnie przy ustalaniu oprocentowania kredytów hipotecznych o zmiennej stopie procentowej. Dlatego jego potencjalne zmiany mają zasadnicze znaczenie dla wysokości rat kredytów.
Czytaj więcej:
Najtańszy kredyt hipoteczny – czyli jaki?
Procedura kredytu hipotecznego – jak wygląda?
Jak nadpłacać kredyt hipoteczny?
